ویسکومتر یکی از ابزارهای کلیدی در علوم شیمی و صنایع مختلف است که نقش مهمی در سنجش و تحلیل رفتار جریان سیالات ایفا می‌کند. اندازه‌گیری دقیق ویسکوزیته برای کنترل کیفیت، طراحی فرایندهای صنعتی و انجام تحقیقات علمی ضروری است. بسته به نوع سیال و سطح دقت مورد نیاز، انواع مختلفی از ویسکومترها طراحی شده‌اند که هر یک بر اساس اصول فیزیکی متفاوتی کار می‌کنند. در این مطلب، ضمن معرفی مفهوم ویسکومتر و تفاوت آن با رئومتر، با انواع ویسکومترهای پرکاربرد مانند استوالد، سقوطی، لرزشی، چرخشی (بروکفیلد)، استابینگر و کربس آشنا می‌شویم و در پایان، نکاتی درباره خرید ویسکومتر استاندارد از فروشگاه اینترنتی شیمی گلس ارائه می‌شود.
ویسکومتر (Viscometer) یا ویسکوزیمتر (Viscosimeter) یکی از ابزارهای حیاتی در علوم شیمی و مهندسی شیمی است که برای اندازه‌گیری ویسکوزیته سیالات مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه با دقت بالا، مقاومت داخلی مایعات در برابر جریان را ثبت کرده و امکان تحلیل دقیق خواص رئولوژیکی مواد را فراهم می‌کند. انواع ویسکومتر شامل ویسکومتر چرخشی، گرانشی و ارتعاشی است که هر یک برای کاربردهای صنعتی و آزمایشگاهی مختلف مناسب هستند. استفاده از ویسکومتر در صنایع دارویی، غذایی، نفتی و شیمیایی به کنترل کیفیت، بهینه‌سازی فرآیندها و تحقیقات علمی کمک می‌کند و از این رو خرید و استفاده از ویسکومتر استاندارد، اهمیت ویژه‌ای در آزمایشگاه‌ها و خطوط تولید دارد.
ویسکومتر و رئومتر هر دو ابزارهای آزمایشگاهی برای بررسی خواص جریان سیالات هستند، اما کاربرد و دقت آن‌ها متفاوت است؛ ویسکومتر عمدتاً برای اندازه‌گیری ویسکوزیته یک مایع در شرایط مشخص و با دقت بالا استفاده می‌شود و انواع مختلفی مانند چرخشی، گرانشی و ارتعاشی دارد، در حالی که رئومتر علاوه بر ویسکوزیته دینامیکی، پارامترهای پیچیده‌تری مانند سرعت برشی و تنش برشی را نیز اندازه‌گیری می‌کند و با بررسی توان مورد نیاز برای حرکت همزن در نمونه، رفتار رئولوژیکی مواد را تحت شرایط مختلف تحلیل می‌کند، بنابراین ویسکومتر برای اندازه‌گیری ساده و سریع ویسکوزیته مناسب است، ولی رئومتر برای تحقیقات دقیق و مطالعه رفتار جریان غیرخطی و وابسته به برش کاربرد دارد.
ویسکومترها از مهم‌ترین ابزارهای آزمایشگاهی و صنعتی برای اندازه‌گیری ویسکوزیته یا گرانروی سیالات هستند و نقش اساسی در بررسی خواص جریان، کنترل کیفیت و طراحی فرایندهای مختلف دارند. بسته به نوع سیال، دقت مورد نیاز و شرایط آزمایش، انواع گوناگونی از ویسکومترها توسعه یافته‌اند که هرکدام بر اساس اصل فیزیکی خاصی عمل می‌کنند. در ادامه، با انواع ویسکومترهای پرکاربرد از جمله ویسکومتر U شکل (استوالد)، سقوطی، لرزشی، چرخشی (بروکفیلد)، استابینگر و کربس آشنا می‌شویم و نحوه عملکرد و کاربرد هر یک را بررسی می‌کنیم.
ویسکومتر U شکل یا ویسکومتر استوالد (Ostwald Viscometer) یکی از ابزارهای کلاسیک و دقیق برای اندازه‌گیری ویسکوزیته سیالات است که به‌ویژه در آزمایشگاه‌های شیمی و مهندسی شیمی کاربرد دارد. این دستگاه از یک لوله شیشه‌ای شفاف به شکل U تشکیل شده که سیال نمونه بین دو حفره و از طریق یک لوله مویین باریک جریان می‌یابد. با اندازه‌گیری زمان عبور حجم مشخصی از سیال از یک نقطه مرجع به نقطه دیگر و مقایسه آن با زمان عبور سیال استاندارد، می‌توان ویسکوزیته نسبی و مطلق را محاسبه کرد. ویسکومتر استوالد به دلیل سادگی طراحی، دقت بالا و امکان استفاده برای سیالات رقیق و متوسط، به‌طور گسترده‌ای در تعیین خواص رئولوژیکی مایعات استفاده می‌شود.
ویسکومتر سقوطی یا Falling Ball Viscometer یکی از روش‌های دقیق و شناخته‌شده برای اندازه‌گیری ویسکوزیته سیالات است که بر اساس قانون استوکس عمل می‌کند. در این دستگاه، یک گلوله فلزی یا شیشه‌ای داخل یک سیلندر پر از سیال رها می‌شود و زمان سقوط آن از ارتفاع مشخص ثبت می‌گردد. با اندازه‌گیری سرعت سقوط گلوله و با در نظر گرفتن دانسیته گلوله و سیال، می‌توان ویسکوزیته مطلق سیال را محاسبه کرد. ویسکومتر سقوطی برای سیالات شفاف و با ویسکوزیته متوسط تا بالا مناسب است و به دلیل دقت و قابلیت تکرارپذیری بالا، کاربرد گسترده‌ای در تحقیقات علمی و کنترل کیفیت مواد شیمیایی و روغنی دارد.
ویسکومتر لرزشی یا Vibrational Viscometer یک ابزار مدرن و دقیق برای اندازه‌گیری ویسکوزیته سیالات است که بر اساس تحلیل پاسخ ارتعاشی یک سنسور یا میله نوسان‌گر درون سیال کار می‌کند. در این دستگاه، یک میله یا سنسور با فرکانس مشخص نوسان داده می‌شود و میزان میرایی (damping) ارتعاشات ناشی از مقاومت سیال ثبت می‌گردد. با آنالیز این میرایی، ویسکوزیته مطلق سیال به‌صورت سریع و پیوسته محاسبه می‌شود. ویسکومترهای لرزشی به دلیل حساسیت بالا، قابلیت اندازه‌گیری در دماها و فشارهای مختلف و امکان استفاده در محیط‌های صنعتی و آزمایشگاهی، به‌طور گسترده‌ای برای پایش کیفیت روغن‌ها، مواد شیمیایی و محصولات دارویی کاربرد دارند.
ویسکومتر چرخشی یا Brookfield Viscometer یکی از پرکاربردترین ابزارهای اندازه‌گیری ویسکوزیته سیالات است که بر اساس مقاومت سیال در برابر حرکت چرخان یک سنسور یا محور دوار عمل می‌کند. در این دستگاه، یک شافت یا مخروط به آرامی در سیال می‌چرخد و گشتاور لازم برای غلبه بر مقاومت سیال اندازه‌گیری می‌شود. با تحلیل این گشتاور و سرعت چرخش، ویسکوزیته مطلق و رفتار رئولوژیکی سیال به‌دست می‌آید. ویسکومتر چرخشی به دلیل دقت بالا، قابلیت اندازه‌گیری سیالات با ویسکوزیته کم تا بسیار زیاد و امکان مطالعه رفتار غیر نیوتنی، در صنایع دارویی، غذایی، نفتی و شیمیایی کاربرد گسترده دارد.
ویسکومتر استابینگر (Stabinger Viscometer) یک دستگاه دقیق و پیشرفته برای اندازه‌گیری ویسکوزیته سیالات است که ترکیبی از ویسکومتر چرخشی و چگالی‌سنج غلتشی محسوب می‌شود. در این ابزار، یک استاتور و روتور به‌صورت هم‌محور حرکت می‌کنند و گشتاور مقاومت سیال در برابر چرخش روتور ثبت می‌شود، در حالی که هم‌زمان چگالی نمونه اندازه‌گیری می‌شود تا ویسکوزیته دینامیکی و کینماتیکی با دقت بسیار بالا محاسبه گردد. ویسکومتر استابینگر برای سیالات شفاف و غیرشفاف، در محدوده گسترده‌ای از دما و ویسکوزیته و در صنایع نفت، روانکارها، مواد شیمیایی و دارویی کاربرد دارد و به‌ویژه در کنترل کیفیت و تحقیقات علمی به دلیل دقت و تکرارپذیری بالای آن محبوب است.
ویسکومتر کربس (Krebs Viscometer) یکی از ابزارهای پرکاربرد در صنایع رنگ، پوشش و چاپ است که برای اندازه‌گیری ویسکوزیته ظاهری سیالات غلیظ و غیرنیوتنی طراحی شده است. این دستگاه با استفاده از یک پره چرخان (spindle) که درون نمونه غوطه‌ور می‌شود و با سرعت ثابت می‌چرخد، گشتاور مقاومتی سیال را اندازه‌گیری کرده و مقدار آن را به‌صورت مستقیم بر حسب واحد Krebs Unit (KU) نمایش می‌دهد. ویسکومتر کربس به دلیل سادگی کاربری، دقت مناسب و قابلیت اندازه‌گیری سریع، به‌طور گسترده در کنترل کیفیت رنگ‌ها، لاک‌ها، رزین‌ها و سایر محصولات غلیظ در آزمایشگاه‌ها و خطوط تولید استفاده می‌شود.
خرید انواع ویسکومتر از فروشگاه اینترنتی شیمی گلس به شما این اطمینان را می‌دهد که دستگاهی استاندارد، دقیق و متناسب با نیاز آزمایشگاهی یا صنعتی خود تهیه می‌کنید. شیمی گلس با ارائه محصولات اصل از برندهای معتبر بین‌المللی، گارانتی اصالت کالا و پشتیبانی تخصصی، شرایطی فراهم کرده است تا مشتریان بتوانند با آگاهی کامل، بهترین نوع ویسکومتر — از مدل‌های کلاسیک مانند استوالد تا مدل‌های پیشرفته‌ای چون استابینگر و بروکفیلد — را انتخاب کنند. علاوه بر این، قیمت‌گذاری رقابتی، مشاوره فنی رایگان و امکان خرید آنلاین آسان، شیمی گلس را به مرجعی مطمئن برای تهیه تجهیزات آزمایشگاهی و کنترل کیفیت مانند ویسکومترها تبدیل کرده است.
در مجموع، ویسکومتر ابزاری ضروری برای سنجش و تحلیل ویژگی‌های جریان سیالات در حوزه‌های مختلف علمی و صنعتی است. آشنایی با انواع ویسکومترها مانند استوالد، سقوطی، لرزشی، بروکفیلد، استابینگر و کربس، به پژوهشگران و کارشناسان کمک می‌کند تا بر اساس نوع سیال و دقت مورد نیاز، بهترین گزینه را انتخاب کنند. این دستگاه‌ها نقش کلیدی در کنترل کیفیت، توسعه فرمولاسیون، و بهینه‌سازی فرایندهای تولید ایفا می‌کنند. در نهایت، انتخاب و خرید ویسکومتر استاندارد از منابع معتبر مانند فروشگاه اینترنتی شیمی گلس، تضمین‌کننده دقت، پایداری و کارایی مطلوب در اندازه‌گیری ویسکوزیته و دستیابی به نتایج علمی و صنعتی قابل اعتماد است.
شیمی گلس به عنوان نمایند پترومهر آریا اعتماد جنوب با بیش از یک دهه تجربه، تامین‌کننده تخصصی شیشه‌آلات آزمایشگاهی، مواد شیمیایی گرید آزمایشگاهی و ابزار دقیق مورد نیاز صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، آب و فاضلاب است. این فروشگاه با تکیه بر ضمانت اصالت کالا و ارسال سریع و مشاوره رایگان پیش از خرید یکی از معتبرترین فروشگاه‌های اینترنتی کشور به‌شمار می‌رود.
استفاده از مطالب فروشگاه اینترنتی شیمی فقط برای مقاصد غیرتجاری و با ذکر منبع بلامانع است. 1404 کلیه حقوق این سایت متعلق به شیمی گلس می‌باشد.
طراحی و توسعه توسط حسین بذرافکن